نگارش و دفاع از پایان نامه یکی از شرایط فراغت از تحصیل در دورههای تحصیلات تکمیلی )کارشناسی ارشد و دکتری است) . پایان نامه در واقع گزارشی مفصل از پژوهشی مستقل است، که با نظارت استادان راهنما و مشاور، از سوی دانشجو اجرا شده و درنهایت نوشته شده است. این گزارش باید دارای مشخصاتی باشد که آن را ابتدا از نظر استادان راهنما و مشاور و سپس نزد هیئت داوران قابل قبول سازد. اما از آنجا که معموال پایان نامه نخستین کار تحقیقی مفصل و جدی دانشجویان است، اغلب آنان در انجام این کار با دشواری هایی مواجه میشوند. برای حل این مشکلات، دانشجویان باید با فرایند تدوین و نگارش پایان نامه آشنا شوند، و از مهارتهای لازم در این خصوص بهره مند باشند. بر این اساس، مقالة حاضر با هدف ترسیم تصویری کلی از این فرایند، گامهای اصلی آن را در ده مقوله طبقه بندی میکند، و نکاتی را در هر مورد مطرح میسازد. مراحل مورد بحث در این مقاله عبارتند از: انتخاب موضوع، تدوین و نگارش پروپوزال، بررسی و مرور پیشینة پژوهش، گردآوری و تحلیل داده ها، ارائة یافته ها و تفسیر نتایج، نگارش متن اصلی، حضور در جلسة دفاع، پس از جلسة دفاع، اخالق پژوهش، و سایر موارد ) تعامل با استاد راهنما و موارد مشابه.